Instytut Włókien Naturalnych I Roślin Zielarskich to jeden z najstarszych instytutów na świecie najmujący się złożonymi pracami nad innowacyjnością w rolnictwie. Głównymi kierunkami działań są technologie pozyskiwania roślin włókienniczych, ich przetwórstwo oraz prace nad zastosowaniem tych roślin w różnych dziedzinach gospodarki.
Instytut z tradycjami
Historia obiekty sięga 1930 roku. Wszystko zaczęło się 15 marca, a więc dwa tygodnie temu obchodziliśmy jubileusz 90 lat tradycji. Towarzystwo Lniarskie w Wilnie tworzy Lniarską Centralną Stację Doświadczalną (przyszły Instytut Włókien Naturalnych) – jedną z pierwszych w Europie, a z pewnością pierwszą w Polsce.
Pierwszym dyrektorem i organizatorem Lniarskiej Centralnej Stacji Doświadczalnej – LCSD był prof. dr Janusz Jagmin, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie i kierownikiem Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin. Był to wybitny człowiek czynu, o niezwykłym charakterze, cierpliwości i zapale. Skrupulatny w swoich zamierzeniach, których efektem jest spuścizna wiedzy jaką zostawił po sobie. To jemu zawdzięczamy rozwój upraw bawełny, łubinu, lnu i konopi. Jest autorem wielu bezkonkurencyjnych odmian roślin włóknodajnych.
LCSD była pierwszą placówką naukowo-badawczą w Polsce zajmującą się roślinami włóknistymi. W początkowym okresie działalności LCSD posiadała 4 działy:
- polowy,
- przerobu technologicznego,
- laboratorium,
- współpracy z pokrewnymi instytucjami naukowymi.
Dział polowy prowadzony był na 2 polach doświadczalnych: w Berezweczu (powiat dziśnieński – obszar 60 ha) i w Łazdunach (powiat wołożyński – obszar 25 ha). Opiekę naukową nad Stacją roztaczało specjalne Kuratorium, w skład, którego wchodzili naukowcy z wyższych uczelni oraz przedstawiciele organizacji społecznych, samorządowych i gospodarczych.
Już w 1936 r. wprowadzone zostały do rejestru następujące oryginalne odmiany lnu: LCSD I i LCSD II, a w latach następnych LCSD 27 i LCSD 210. Odmiany te stanowiły cenny materiał siewny, dlatego decydowały o poziomie planowania lnu i jakości włókna.
Znacznym osiągnięciem placówki było także wprowadzenie Norm Standaryzacyjnych dla włókna lnianego. Stacja przygotowywała do pracy również specjalistów włókienników kształconych w niezbędnych kierunkach oraz na różnych poziomach. LCSD wraz z Towarzystwem Lniarskim przy udziale prof. dr Janusza Jagmina i współpracy specjalistów wydawało Przegląd Lniarski – początkowo wydawany jako kwartalnik, a później jako dwumiesięcznik w latach 1930-1939
Podczas drugiej wojny światowej pracownie badawcze uległy zniszczeniu, prace przerwano. Janusz Jagmin zabezpieczył jednak materiał siewny oraz najważniejszą dokumentację i wywiózł je do Poznania. Tam uchwała Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów pozwoliła na utworzenie Lniarsko-Konopnej Centralnej Stacji Doświadczalnej w dniu 16 listopada 1945 r.
Transformacje i struktury
Instytut Włókien Naturalnych był kontynuatorem tradycji i osiągnięć ośrodków badawczych połączonych z Lniarskiej Centralnej Stacji Doświadczalnej (LCSD), Centralnej Stacji Doświadczalnej Jedwabnictwa (CSDJ) i Polskiego Instytutu Wełnoznawstwa (PIW) oraz kolejno przekształcanych w Lniarsko-Konopną Centralną Stację Doświadczalną (LKCSD – od 1945 r.), Instytut Przemysłu Włókien Łykowych (IPWŁ – od 1952 r.), Instytut Krajowych Włókien Naturalnych (IKWN – od 1972 r.).
W dniu 20 lipca 1992 roku na wniosek Rady Naukowej zmieniono nazwę IKWN na Instytut Włókien Naturalnych. Stosownym zarządzeniem Ministra uzupełniło przedmiot i zakres działania Instytutu. Instytut miał możliwość podejmowania działalności usługowej i gospodarczej na potrzeby kraju i eksportu w zakresie objętym przedmiotem działania Instytutu.
W związku z polityką zmierzającą do konsolidacji jednostek naukowo-badawczych, dlatego w roku 2002 do struktury Instytutu włączono dotychczasowy Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przetwórstwa Lnu w Żyrardowie. Po restrukturyzacji przemianowano je na Oddział Przędzalnictwa, Tkactwa i Wykończalnictwa. Dyrektorem Instytutu Włókien Naturalnych w latach 1987 – 2008 był prof. dr Ryszard Kozłowski. Jego Zastępcą do spraw naukowo-badawczych w latach 1996 – 2008 był prof. dr hab. Henryk Burczyk.
Czasy współczesne
Zgodnie z zapisem Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 grudnia 2008 r. (Dz. U. nr 235, poz.1604) z dniem 01.01.2009 roku Instytut Włókien Naturalnych (IWN) oraz Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich (IRiPZ) zostały połączone. Utworzyła się w ten sposób nowa jednostka o nazwie Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich (IWNIRZ). Jednocześnie powołano Prof. dr hab Grzegorza Spychalskiego jako Kierownika. Dr Maria Władyka-Przybylak objęła funkcję Zastępcy Kierownika Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich (IWNIRZ).
W dniu 29 czerwca 2009 r. prof. dr hab. Grzegorz Spychalski został powołany na funkcję Dyrektora IWNIRZ. W dniu 1 lipca 2009 r. dr hab. inż. Maria Władyka-Przybylak została powołana na funkcję Zastępcy Dyrektora ds Naukowych IWNIRZ. Od 2009 r. Prof. dr hab. n. med. Bogusław Czerny sprawuje w IWNIRZ funkcję Zastępcy Dyrektora d/s Rozwoju, Innowacji i Wdrożeń.
Z dniem 24 czerwca 2016 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi powierzył Panu Wojciechowi Maksymiuk pełnienie obowiązków Dyrektora Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu.
W dniu 08 lipca 2016 r. Prof. dr Ryszard M. Kozłowski został powołany na funkcję Zastępcy Dyrektora ds. Naukowych Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich.
W dniu 17 sierpnia 2017 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi powołał Pana dr Roberta Sobków na funkcję Dyrektora IWNIRZ.
W dniu 19 grudnia 2017 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi powołał Panią dr hab. Małgorzatę Zimniewską, Prof. IWNIRZ na funkcję Zastępcy Dyrektora ds. Naukowych IWNIRZ w Poznaniu. Rok później, wraz z dniem 11 grudnia 2018 r. objęła funkcję Dyrektora Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu.
Co zawdzięczamy IWNIRZ?
Dzięki działalności instytutu oraz komórek, z których się utworzył, Polska ma szansę na nowo być jednym z największych na świecie potentatów w produkcji naturalnych włókien roślinnych. Instytut zrzesza najwybitniejszych naukowców, których doświadczenie pozwala na budowanie bazy wiedzy, innowacyjnych rozwiązań.
Instytut otrzymał nagrodę za wyprowadzenie odmiany konopi o nazwie Henola – ciesząca się ogromnym zainteresowaniem światowych plantatorów konopi.
Działania IWNIRZ nie kończą się jedynie na promocji roślin włóknodajnych. Instytut od wielu lat prowadzi badania pod kontem innowacji i biotechnologii w rolnictwie.
Instytut prowadzi również prace nad:
- rekultywacją terenów skażonych przez przemysł pod uprawę roślin niekonsumpcyjnych,
- wykorzystaniem produktów ubocznych powstałych podczas przetwórstwa surowców włókienniczych,
- nad nowoczesnymi kompozytami opartymi na surowcach włókienniczych,
- prace zmierzające do określenia wpływów fizjologicznego oddziaływania roślinnych włókien, tkanin i wyrobów włókienniczych na fizjologię człowieka,
- prace nad produkcją biopaliwa II generacji z biomasy konopnej,
- wiele innych związanych z ziołolecznictwem i opracowaniem receptur z polskich ziół.
Program wsparcia polskich rolników
IWNIRZ jest również organizatorem Programu Konopnego – wsparcia dla rolników kontraktujących swoje uprawy z instytutem. Gwarantuje to skup 100 % plonu nasiennego.
Jego Programu Konopnego jest rozwój polskiego rolnictwa poprzez upowszechnienie upraw polskich odmian konopi przemysłowych oraz umiędzynarodowienie pozycji Polski jako globalnego producenta i eksportera wysokiej jakości materiału siewnego. Odmiany wyprowadzone w instytucie są unikalne, dlatego pod względem parametrów są atrakcyjne dla produkcji włókna lub oleju konsumpcyjnego.
Źródło:
IWNIRZ.pl
- Niedobór wapnia w roślinach konopi - 19/07/2023
- Włókno konopne – co warto o nim wiedzieć? - 13/07/2023
- Uprawa konopi w muszli klozetowej - 04/07/2023