Konopie przemysłowe uchodzą za rośliny, które dostarczają głównie włókna dla sektora tekstylnego. Konkretne odmiany mają jednak większy charakter do skupiania energii na produkcji nasion i kwiatów. Przedstawiamy odmianę Henola – typowo oleiste konopie, utworzone przez polski instytut IWNIRZ. Uprawa tej odmiany koncentruje się na produkcji nasion z przeznaczeniem na olej spożywczy, a dodatkowo z kwiatostanów można pozyskać olejek eteryczny i olejek kannabinoidowy.
Zaleta konopi
Ogromną zaletą konopi są bardzo dobrze rozwinięte części wegetatywne w porównaniu do innych roślin uprawnych. Mogą być uprawiane na glebach słabszych i bardziej ubogich w wodę, ze względu na palowy system korzeniowy i możliwość pobierania składników odżywczych i wody z głębszych partii gruntu. Konopie charakteryzują się nieporównywalnym tempem wzrostu.
Konopie mają bardzo duże znaczenie w przemyśle włókienniczym. Dostarczają niezwykle silnego, naturalnego włókna, które ludzkość wykorzystuje już od tysięcy lat. Nowe technologie pozwalają dziś na produkcję wyjątkowo atrakcyjnych tkanin, które nie mają już nic wspólnego z szorstkimi i twardymi tkaninami z lnu i konopi jakie pamiętamy z ubiegłego stulecia.
Konopie to nie tylko włókno
W dobie zmieniających się trendów żywieniowych rośnie świadomość konsumencka. Nasiona konopi były jeszcze do niedawna mało popularnym dodatkiem kulinarnym, dzisiaj często są głównym składnikiem niektórych potraw. Można je spożywać w całości lub jako białko konopne po wytłoczeniu oleju. Z białka i łuski wytwarza się również niezwykle odżywczą i bezglutenową mąką. Jednak to olej tłoczony z nasion jest tym co możemy nazywać złotem tej rośliny. Ma nieocenione znaczenie kulinarne, ale nie tylko… Stosunek kwasów tłuszczowych jaki posiada olej konopny, stawia go w czołówce najlepszych olei pod kątem zawartości NNKT (niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych). Jest wyjątkowo przyjemny w smaku i posiada łagodny aromat.
Ze względu na zalety jakimi cechują się nasiona i produkty z nasion konopi siewnych w 2007 roku polska grupa badawcza podjęła prace nad wyprowadzeniem odmiany oleistej konopi. Pożądanymi cechami nowej odmiany miał być obfitym plonem nasion w stosunku do wegetatywnej biomasy konopnej oraz krótszy okres wegetacyjny roślin. Projekt był realizowany z ramienia Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich z Poznania w Zakładzie Doświadczalnym w Pętkowie.
Selekcja, selekcja, selekcja…
Dla zamierzonych efektów skojarzono se sobą dwie odmiany konopi jednopiennych oraz dwupiennych. Odmiany jednopienne cechuje obecność kwiatów męskich i żeńskich na jednej roślinie w przeciwieństwie do dwupiennych, gdzie rozróżnia się rośliny o tylko męskich lub tylko żeńskich kwiatach. Jednopienność konopi pozwalała na równomierne dojrzewanie kwiatów i efektywne zapylanie, które jest kluczowe w plonowaniu nasion.
Pokolenie F1, które utworzono w wyniku tych krzyżówek, cechowało się dużą zmiennością parametrów. W wyniku siedmioletniej, intensywnej i skrupulatnej selekcji wielopokoleniowej, udało się uzyskać szczep o zamierzonych parametrach. W 2014 r. doświadczalna odmiana oleista o nazwie P/08N została zgłoszona do dalszych rejestrowanych badań w Centralnym Ośrodku Badawczym Odmian Roślin Uprawnych (COBORU).
HENOLA
Odmiana P/08N po 2 latach doświadczeń w stacjach COBORU, została wpisana w lutym 2017 roku do Krajowego Rejestru Odmian Roślin Uprawnych pod nazwą HENOLA.
Treść wpisu:
Henola – Odmiana jednopienna, przeznaczona do uprawy na nasiona. Plon nasion bardzo duży. Masa 1000 nasion większa od średniej. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia. Zawartość Δ9-THC w suchej masie wiech śladowa (0,01 %). Plon słomy mały. Zawartość celulozy w słomie dość mała. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej wczesny do bardzo wczesnego. Rośliny bardzo niskie, o dużej odporności na wyleganie. Zdrowotność roślin ogólnie dobra. Hodowca; Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, ul. Wojska Polskiego 71b, 60-630 Poznań.
Charakterystyka plonu nasion
Henola to odmiana wybitnie obradzająca w nasiona. Pomiarów plonu nasion dokonano na polach doświadczalnych w Starym Sielcu. Rejon o niskiej ilości opadów (poniżej 550 mm) i na glebach średniej przydatności kl. IV, zasobnej w składniki po uprawie pszenicy ozimej. Pomiar plonu nasion dokonano dla 3 gęstości siewu: 20, 40 i 60 kg nasion na hektar.
Największy zbiór nasion uzyskano w 2014 r. przy gęstości siewu 60 kg/ha. Plon nasion z jednego hektara wyniósł wtedy ponad 6 i pół tony!!! Dało to obiecujące wyniki, niestety rok 2015 odznaczał się długotrwałą suszą co skutkowało bardzo niskim plonem. Wynikiem z 2015 roku na pewno nie można się sugerować określając potencjał nasienny tej odmiany.
Gęstość siewu nie wpłynęła na zawartość oleju w nasionach, która wynosiła średnio ok. 28%. Natomiast udział kwasów tłuszczowych w oleju z nasion Henoli jest inny niż w oleju rzepakowym i lnianym. Więcej jest kwasów: palmitynowego, stearynowego i linolowego a mniej: oleinowego, linolenowego i elkozenowego.
Morfologia i uprawa
Już na pierwszy rzut oka widać znaczy dymorfizm Henoli w porównaniu z typowymi odmianami włóknistymi. Charakteryzuje się znacznie niższym wzrostem i wysokorozwiniętą wiechą, czyli częścią rośliny z kwiatostanami i nasionami.
Zarejestrowana w 2017 roku odmiana wyróżnia się krótkim okresem wegetacji i w porównaniu do innych zarejestrowanych odmian konopi dojrzewa 3-4 szybciej od innych. Botanikom właśnie na tym zależało, aby nasiona mogły dojrzeć kiedy jest jest jeszcze odpowiednia długość dnia i natężenie światła. Henola stanowi znacznie bardziej atrakcyjną pod względem agronomicznym odmianę oleistą w porównaniu do dwupiennej Finoli.
Olejki eteryczne i kannabinoidy
Zbioru roślin dokonywano w fazie pełnej dojrzałości nasion. Podczas zbiorów pobierano próby nasion i słomy w celu określenia ich jakości. Stwierdzono również, że kwiatostany konopi oleistych w pełni kwitnienia zawierają: 0,32% olejku eterycznego, 0,013% THC i 0,07% CBD. Prowadzono też pracę nad pozyskaniem olejków eterycznych do dalszych badań nad naturalnymi środkami ochrony roślin.
Znaczenie odmiany
Henola ma szansę być globalnym hitem, o ile już się nim się stała. Właściwie Henola zaczyna być marką znaną w sobie na amerykańskim rynku. Firma International Hemp Solutions zawarła umowę z polskim INWIRZ, która przewiduje wprowadzenie polskiej odmiany oleistej na tamtejszy rynek.
Przeczytaj więcej o uznaniu jakie zdobyła odmiana Henola:
Nagroda XXII edycji konkursu za odmianę Henola dla IWNIRZ.
Źródło:
- Niedobór wapnia w roślinach konopi - 19/07/2023
- Włókno konopne – co warto o nim wiedzieć? - 13/07/2023
- Uprawa konopi w muszli klozetowej - 04/07/2023