Konopie zdobywają coraz większą popularność w Polsce i na świecie. Do ich uprawy należy się jednak dobrze przygotować. Przede wszystkim trzeba zdecydować, jaki jest cel uprawy. Od tego zależy wybór odmiany i agrotechniki.
Konopie uprawia się tradycyjnie, aby pozyskać nasiona, włókno, słomę i paździerz. Ponadto, z kwiatów konopi produkuje się bardzo popularny ostatnimi czasy olejek z kannabidiolem, jak na przykład wysokiej jakości olejek Hemp Element CBD + CBDa 3% [LINK], który wykazuje szereg właściwości zdrowotnych.
Zależnie od celu uprawy, wszystkie działania prowadzone na polu – tzw. agrotechnika – są inne. Zapewnienie optymalnych warunków glebowych i zastosowanie właściwej agrotechniki gwarantuje uzyskanie plonu wysokiej jakości. Dlatego tak ważne jest zapoznanie się z wymaganiami konopi przed podjęciem decyzji o ich uprawie. Zobacz wideo-wywiad z kierownikiem Pracowni Hodowli i Agrotechniki Konopi – dr Przemysławem Baranieckim:
Zgłoszenie do gminy
Z powodu procedury administracyjno-prawnej, chęć uprawy konopi należy zgłosić około pół roku przed wysiewem, czyli w okresie od września do końca grudnia – termin zgłoszenia uprawy zależy od gminy.
Przygotowanie pola
Podstawowym zabiegiem uprawowym jest jesienna głęboka orka (25 cm), ułatwiająca magazynowanie wody z opadów zimowych. Wiosenne zabiegi zmierzają do spulchnienia i wyrównania wierzchniej warstwy, wymieszania z glebą zastosowanego nawożenia mineralnego i zniszczenia kiełkujących chwastów. Można w tym celu użyć kombinowanych agregatów uprawowych różnych typów.
Nawożenie
Konopie wymagają żyznych gleb w dobrej strukturze, bogatych w azot i wapń, najlepiej o pH powyżej 7. Na glebach niezbyt żyznych potrzebne jest nawożenie obornikiem lub nawożenie mineralne. Zwykle stosujemy nawozy fosforowe i potasowe. Unikamy natomiast azotu, z powodu niekorzystnych skutków. Czasami jednak można go aplikować – o ile w trakcie wegetacji stwierdzimy, że jest konieczny.
Jeśli planujemy siew klasycznym siewnikiem rzędowym, aplikujemy nawozy pod orkę na jesieni. Jeśli siejemy siewnikiem precyzyjnym wtedy, o ile konstrukcja siewnika na to pozwala, nawozy aplikowane są łącznie z siewem na głębokość ok. 35 cm.
Siew
Siejemy konopie w zależności od rejonu Polski – od początku kwietnia do połowy maja. Gleba musi mieć temperaturę minimum 8°C. Nie powinniśmy zwlekać z siewem, ponieważ gleba z czasem wysycha, co negatywnie wpływa na kiełkowanie, a więc i plon.
Rozstaw siewu i herbicydy
Na cele nasienne siejemy konopie w rozstawie 45 – 60 cm, co powoduje zwykle konieczność używania herbicydów. Innym sposobem poradzenie sobie z chwastami jest stosowanie uprawy międzyrzędowej, o ile jest taka możliwość. Przy siewie na włókno lub paździerze, można stosować wąskie międzyrzędzia – do 15 cm. Wtedy opryski są zbędne, o ile pole jest w dobrej kulturze, czyli mówiąc potocznie nie jest “zapuszczone”.
Instytut Ochrony Roślin publikuje co roku wykaz środków chemicznych, jakie można stosować. Obecnie dopuszczony jest tylko jeden środek, który zwalcza chwasty dwuliścienne – Boxer. Można też stosować herbicydy zwalczające chwasty jednoliścienne.
Pielęgnacja uprawy na kwalifikowany materiał nasienny
Naturalnie konopie mają formę dwupienną. Oznacza to, że niektóre rośliny mają kwiaty żeńskie, a inne – męskie. Osobniki męskie to tzw. płaskonie. Niekorzystną cechą odmian konopi dwupiennych, utrudniającą zbiór i przerób, jest różny termin dojrzewania osobników męskich i żeńskich. Aby uzyskać jednorodny surowiec dostosowany do zbioru mechanicznego, już w latach 40-tych XX wieku rozpoczęto prace badawcze w celu wyodrębnienia odmian jednopiennych. Rośliny takie mają jednocześnie kwiaty męskie i żeńskie. Konopie uprawiane na cele nasienne to wyłącznie rośliny jednopienne. Dlatego trzeba dokonywać selekcji i pozbywać się płaskoni od momentu, kiedy konopie zaczynają kwitnąć przez około 4 tygodnie. Polega to na tym, że trzeba całe pole przejść i skontrolować, wyrywać i usuwać płaskonie zanim zaczną wytwarzać pyłek. Trzeba to robić co drugi dzień. Każdorazowo zajmuje to jednej osobie około 3-4 godziny na hektar. Cytując dr Baranieckiego:
Pojawianie się płaskoni jest tendencją konopi do powrotu do swojej pierwotnej formy. Musimy te rośliny konsekwentnie eliminować, żeby ograniczyć ten trend … Jeden płaskoń jest w stanie zniszczyć całą plantację, a nawet skazić okoliczne plantacje.
Żniwa
Żniwa to ostatni etap prac polowych. Najlepszym terminem zbioru jest moment, kiedy nasiona dojrzewają w środkowej lub dolnej części wiechy. Konopie można zbierać kombajnem. Jest to jednak najgorszy wybór, jeśli zależy nam na ilości i jakości nasion. Nasiona zbierane kombajnem się osypują, co powoduje duże straty, a także ulegają uszkodzeniu.
Najlepszą metodą zbioru konopi na cele nasienne jest metoda dwuetapowa, w dużej mierze jest to praca ręczna:
- najpierw konopie ścina się kosiarkami listwowymi,
- potem układa się tzw. warkocze ew. stożki na polu,
- w ciągu kilku dni rośliny dojrzewają “posprzętnie” i dosychają,
- młóci się je na polu przy użyciu różnych sprzętów, zwykle konstruowanych przez rolników,
- na koniec należy doczyścić nasiona po zwiezieniu z pola,
- i je dosuszyć (temp. dochodząca do nasiona nie może być większa niż 30-35°C).
Uprawa konopi na cele nasienne się opłaca
Wysoce opłacalna jest uprawa konopi na cele nasienne, ponieważ dla niektórych odmian prowadzona jest intensywna hodowla zachowawcza. W ramach Programu Konopnego [LINK] rolnikom oferowana jest możliwość uprawy w oparciu o zawartą z Instytutem Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich umowę kontraktacyjną. Instytut skupuje cały plon nasion w cenie 15 zł / kg, co oznacza że można uzyskać przychód aż 15’000 zł / ha lub większy!
Dane kontaktowe
Kierownik Programu Konopnego – mgr Witold Czeszak
e-mail: biuro@programkonopny.pl
Infolinia: +48 664 949 998
Sprzedaż nasion: +48 604 973 786
Kontraktacja: +48 538 408 089
Szczególne podziękowania dla dr Jacka Kołodzieja za udostępnienie materiałów źródłowych w formie książki “Technologia uprawy i przetwórstwa konopi włóknistych”. Zapraszamy również do zapoznania się z programem EKOHEMPKON [LINK]. To nowatorski projekt rekultywacji terenów zdegradowanych w rejonie Kopalni Węgla Brunatnego “Konin” przy użyciu konopi włóknistych. Niedługo opiszemy bardziej szczegółowo cele projektu i jego rezultaty.
- Niedobór wapnia w roślinach konopi - 19/07/2023
- Włókno konopne – co warto o nim wiedzieć? - 13/07/2023
- Uprawa konopi w muszli klozetowej - 04/07/2023